EÇEV Muzaffer İzgü Çocuk ve Gençlik Edebiyatına Emek Verenler Ödülü

ÇOGED (İzmir Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Günleri) Düzenleme Kurulunun önerisi ve EÇEV Yönetim Kurulu’nun onayıyla 2019 yılından başlayarak gülmece türünün yanı sıra ülkemiz çocuk ve gençlik yazınına da geride bıraktığı 107 (toplamda 157) yapıtla büyük bir katkı sunan, Ege Çağdaş Eğitim Vakfı’nın etkinlik ve çalışmalarına her zaman sevinçle katılan/ katkıda bulunan Muzaffer İzgü’nün adını taşıyan bir ödülün verilmesine karar verildi.

Bütün yaşamını çocuklar güzel günler görsün diye çalışarak geçiren Muzaffer İzgü’nün adını, benzer çaba ve çalışma içinde olan yazın emekçileriyle birlikte geleceğe taşımak, çocuk ve gençlik yazınımızın yaşayan değerlerine, çocuklarımızın, gençlerimizin teşekkürüne aracı olmak, çocuklarımız için üreten günümüzün usta adlarını ülkemiz kamuoyunun (öncelikle öğretmenlerimizin, okurların, çocukların) gündemine yeniden sunmak amacıyla düzenlenen Muzaffer İzgü Çocuk ve Gençlik Edebiyatına Emek Verenler Ödülü adayları belirlenirken; yazın alanında ortaya konulan yapıtlar, başka dillerde yayımlanma, alanın düşünsel sorunlarına yaklaşım, konuyla ilgili uzun erimli emek, yayın çalışmaları vb. ölçütlerin yanında 70 yaş sınırı da dikkate alınmaktadır.

EÇEV İzmir Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Düzenleme Kurulu; anılan ölçütleri dikkate alarak her yıl yeniden belirleyeceği on kişinin adını, yine alanın ilgililerinin (akademisyen, çizer, editör, kütüphaneci, öğretmen, şair, yayıncı, yazar…) oluşturduğu 40 kişilik Seçici Kurulun bireysel değerlendirmesine sunmaktadır. Kurul üyelerinin sonsuza değin saklı kalacak oylarıyla o yılın Muzaffer İzgü Çocuk ve Gençlik Edebiyatına Emek Verenler Ödülü/ Ödülleri (oy eşitliği durumunda) belirlenmektedir.

Ödül:

Ödül; İzgü’nün hem çocuk ve gençlik edebiyatına hem de genel olarak edebiyatımıza yönelik emeğine ve duruşuna uygun/ yaraşır biçimde heykeltıraş-ressam Ekin Erman’ın tasarladığı bir yontu (heykelcik) ve belgeden oluşmaktadır.

2019 İZGÜ Emek Ödülü: Ayla Çınaroğlu (yazar, ressam)

1939 yılında Ankara’da doğdu. 1961 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, Grafik Sanatlar Bölümünü bitirdi, grafiker olarak çalıştı. 1972 yılından bu yana çocuklar için yazıyor ve kitaplarından bir bölümünü resimliyor. Çeşitli yaş gruplarına yönelik 90’ı aşkın kitabı var. Öykü ve şiirleri çeşitli çocuk dergilerinde yayımlandı, yurtiçinde ve Hollanda için hazırlanan Türkçe ders kitaplarında yer aldı. Yurtdışında, çeşitli basın organlarında yazar ve çizer olarak tanıtımına yer verildi. Pek çok okulda/ kurumda, çocuklara kitabı sevdirme ve okuma alışkanlığı kazandırma amaçlı söyleşiler yaptı. Arkadaşları Aytül Akal ve Aysel Gürmen’le Uçanbalık Yayınlarını kurdu. Çocuk yazınına yayıncı olarak da uzun yıllar emek verdi. 1990-93 yılları arasında çeşitli tarihlerde yurtiçi ve dışında İngilizce, Almanca ve Devlet Tiyatrosu sahnelerinde Türkçe sergilenen Güngör Dilmen’in “Ben Anadolu” oyununun giysi, çevre tasarımı ve uygulamalarını yaptı.

“Miğfer” adlı oyunu Salih Kalyon yönetiminde Kuzguncuk Yerel Tiyatrosunda (1988) İzmir Devlet Tiyatrosunda (1993) ve Ankara Devlet Tiyatrosunda (2004-2005), “Al Takkeli Dev ile Mor Takkeli Dev” ve “Boş Kaplumbağa” adlı oyunları Kültür Bakanlığı desteğiyle Masal Gerçek Tiyatrosunda (1998), “Kâğıt Şenliği” adlı sözsüz oyunu Erzurum Devlet Tiyatrosunda (2010) sahnelendi.

Çalışmalarını İstanbul’da sürdürüyor.

2020 İZGÜ Emek Ödülü: Mustafa Delioğlu (ressam, illüstratör)

1946’da Erzincan’da doğdu. İlk gençliğinden itibaren resim sanatında kendini yetiştirmeye başladı ve özgün tarzını oluşturdu. 1968’den beri illüstrasyon çiziyor; 1975’te kurduğu atölyesinde özellikle kitap kapağı ve çocuk kitapları resimleriyle bugüne kadar 2000’i aşkın kitap resimledi. İllüstrasyonlarının yanında, sanatseverlerle 20 resim sergisiyle de buluştu.

2000 yılında, her iki yılda bir, uluslararası bir jürinin seçtiği bir yazara ve çizere verilen Hans Christian Andersen Ödülü’nün ilk Türk çizer adayı oldu. 2013 yılında, İsveç hükümetinin her yıl Astrid Lindgren’in onuruna düzenlediği, çocuk ve gençlik edebiyatı alanındaki en büyük ödül olan ALMA’da çizer adayı olarak ülkemizi temsil etti. Çalışmalarını İstanbul Kadıköy’deki atölyesinde sürdürüyor.

2021 İZGÜ Emek Ödülü: Yalvaç Ural (yazar)

1945’te Konya’da doğdu. İlk ve ortaokulu Anadolu’nun değişik il ve ilçelerinde sürdürdü. Kabataş Lisesinde başladığı lise öğrenimini İstanbul Atatürk Erkek Lisesinde tamamladı. Müzik ve edebiyata bu yıllarda ilgi duydu. Liseden sonra gazeteciliği seçti ve Milliyet gazetesinde editör olarak çalışmaya başladı. Gazetecilik yaşamı çok sayıda farklı yayınevi ve gazetede sürdü. 23 yılda 25 çocuk dergisi yayımladı. Yurtdışında yayımlanan Türkçe dergilere katkıda bulundu.

Gazeteci, yazar, yayıncı, editör olarak çocuk yazınının bütün alanlarında uzun yıllara varan çalışma, çaba ve emeğiyle tanındı.

Kimi yapıtları Almanca, İngilizce, Çingeneceye; şiirleri Yunancaya çevrildi.

Sihirli Pabuçlar kitabını Hollanda Televizyonu, Çizgi Film Dizisi yaptı. Sihirli Pabuçlar, TRT tarafından da 27 bölümlük çizgi film olarak hazırlatıldı. İsveç, Norveç, Danimarka, Finlandiya televizyonlarına satılan Sihirli Pabuçlar, Almanya’da korsan kaset olarak piyasaya çıktı.

Evliya Çelebi’nin Gezileri – Az Gittik Uz Gittik, Tekir Noktalama İşaretlerini Öğretiyor gibi öteki Yalvaç Ural eserlerinin animasyon dizileri hazırlandı.

Müzik Satan Çocuklar (Çingenece: Gili Baši i Violina) öyküsü 1996’da Çingenece olarak basıldı. Bu yapıt dünyada Çingenece basılan ilk çocuk kitabı özelliğine de sahiptir.

Müzik Satan Çocuklar, Makedonya’da yine Yalvaç Ural’ın La Fonten Orman Mahkemesinde adlı öyküsüyle birleştirilip tek kitap haline getirildi. Müzik Satan Çocuklar, Makedonya okullarında yardımcı ders kitabı olarak okutulmaya başlandı.

Gözü Boynuz ile İzi Yaldız kitabı Makedonya ve Macaristan’da da basıldı.

Sarı Trampet adlı bir çocuk dergisi yayımlayan Ural, bu ad altında çocuklar için bir televizyon programı da hazırladı, Milliyet gazetesindeki köşesine de bu adı verdi.

65 çocuk kitabı yayımlayan Ural, yetişkinler için biri şiir beş kitap yayımladı.

Çocuk edebiyatı alanındaki çalışmalarıyla yurtdışında da tanınan Yalvaç Ural; Hollanda düzenlenen 5. Uluslararası Çocuk Şiirleri Festivali’nde, “Armonikanın Şairi”, “Dünya Çocuk Şiirinin Şampiyonu” diye adlandırıldı.

Dil Derneği Beşir Göğüş Türk Dilini ve Çocuk Edebiyatını Geliştirme Ödülü 2017 yılında “Yabanöküzü Boynuzlu Tilki” adlı çocuk şiiri kitabına verildi.

Yaşamını ve çalışmalarını İstanbul’da sürdürüyor.

2022 İZGÜ Emek Ödülü: Aytül Akal (yazar)

1952’de İzmir’de doğdu. İzmir Amerikan Kız Koleji’ni bitirdi. Uzaktan eğitimle Washington International University’den mezun oldu. Aynı üniversitede yüksek lisans yaptı.

1973 yılında Hayat dergisinde “Aklınızda Bulunsun” başlığıyla köşe yazmaya başladı. Ayna, Yıllar Boyu, Hayat ve Gezinti dergilerinde yazıları ve röportajları yayımlandı. Elele dergisinde, dört yıl boyunca “Bindallı” adıyla 16 sayfalık ek bir dergi hazırladı.

80’li yıllarda sahneye konan bir çocuk oyununun metin yazarlığını yaptı.

Üç şiirini Cenk Taşkan bestelendi, Nükhet Duru seslendirdi.

1990-91’de Günaydın gazetesinin çocuk dergisi “Sobe”de masalları yayımlandı. Aynı gazetede çocuklara köşe yazıları yazdı. Çeşitli çocuk dergilerinde masal, öykü ve şiirleri yer aldı.

İlk kitabı “Kent Duygusu” (şiir) 1981’de yayımlandı. Aynı yıl çıkan ilk masal kitabı “Geceyi Sevmeyen Çocuk”u; “Canı Sıkılan Çocuk”, “Kardeş İsteyen Çocuk”, “Sabahı Boyayan Çocuk” ve “Masalları Arayan Çocuk” izledi.

1995’te iki yazar arkadaşıyla birlikte, Uçanbalık Yayınları’nı kurdu.

Mavisel Yener’le internet üzerinden yıllarca sürdürdüğü şiirleşmeler, yedi kitapta toplandı.

1998-2003 yılları arasında Cumhuriyet Kitap ekinde haftalık “Çocuklar İçin Kitaplar” sayfasını hazırladı. Bu çalışmayı bir süre de Mavisel Yener, Nilay Yılmaz ve Çiğdem Gündeş’le sürdürdü.

1973’ten beri yayın hayatında olan Akal’ın, 2-15 yaş arası çocuklar için ve hemen her yazın türünde 200’ü aşkın kitabı yayımlandı.

Yetişkinler için öykülerini “Beni Bırakma Hayat” ve “İki Ucu Yolculuk” kitaplarında topladı.

2006’da, çocuklarda duyarlılık geliştirmek, şiddetin sorunları çözmeyeceğini fark ettirmek amacıyla “Hani Her Şey Oyundu” projesini hazırladı. Derleme kurulundaki sekiz arkadaşıyla gönüllü çalışarak projeyi 15 ile ulaştırdı. 150 bine yakın kitap, sınıflarda öğretmen ve öğrencilerle buluştu.

Toplumsal barışın farklıları kabul etmek ve çok yönlü bir bakış açısına sahip olmaktan geçtiği görüşüyle, 2008’de “Yol Boyunca Renkler” projesini hazırladı ve 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nda çocuklara armağan edilmesi önerisiyle TBMM’ye sundu.

Aynı yıl dört arkadaşıyla birlikte, “Bebeğimi Seviyorum, Ona Kitap Okuyorum” projesini hazırladı.

“İlk Aşkım” projesiyle, özellikle ergenliğe geçişte yaşadığı aşkın ilk ve son olduğunu sanan, bu duygusal dönemdeki düş kırıklıklarını şiddete dönüştürebilen çocuklara ve gençlere, “ilk aşk”ı herkesin yaşadığını ve geride bıraktığını örneklemeyi hedefledi. Kitap, “Âşık Oldum” adıyla okura ulaştı.

Sekiz masal kitabı Almanca-Türkçe, üçü de Almanca-İspanyolca olarak yayımlandı. Öykü kitapları Farsça, Almanca, Bulgarca, İngilizceye çevrildi.

Mavisel Yener ve Nilay Yılmaz’la birlikte yazdıkları “Mor Gece Mavi Gün” adlı oyun, Ankara Devlet Tiyatrolarında sahnelendi. “Küçük Hanımlar Küçük Beyler” uluslararası tiyatro festivalinde Türkiye’yi temsil etti, Hindistan’da da seyirciye sunuldu.

Çocuk Müzeleri Araştırma ve Kültür Derneği, Oyun Yazarları ve Çevirmenleri Derneği kurucu üyesi, ÇGYD üyesi Akal’ın iki oğlu, iki de torunu var.

Yaşamını İstanbul ve İzmir’de sürdürüyor.

2023 İZGÜ Emek Ödülü: Gülten Dayıoğlu (yazar) & Adnan Binyazar (yazar)

Gülten Dayıoğlu (yazar)

1935 yılında Kütahya’nın Emet İlçesinde doğdu. Öğreniminin bir bölümünü Anadolu’nun çeşitli yerlerinde yaptı. İstanbul’da Atatürk Kız Lisesi’ni bitirdi. Bir süre İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okudu. Dışarıdan sınavlara girerek ilkokul öğretmeni oldu. On beş yıllık hizmetten sonra 1977 yılında istifa ederek öğretmenlikten ayrıldı. Halen yoğun biçimde yazmayı sürdürmekte. Yazma eylemi paralelinde, Türkiye’nin dört bir yanında, Okullar, Sivil Toplum Örgütleri, çeşitli kültür kuruluşları, Belediyeler vb. tarafından düzenlenen söyleşi ve imza günlerine katılarak, okuyucularıyla buluşuyor. Ülke çapında, Eğitim Fakültelerinde eserleri yüksek lisans ve doktora tezlerine konu olmakta. Roman, öykü, radyo televizyon oyunları yanında, yurtdışındaki işçi çocuklarının eğitim ve öğretim sorunları ile ülkemizdeki ilköğretim düzeyini irdeleyen araştırmaları var. 1965’den beri zaman zaman bu konuları CUMHURİYET (1965-1967) ve MİLLİYET (1967-1987) gazetelerinde yazdı. Halen çeşitli dergilerde söyleşileri yayınlanmakta.

Yurtiçi ve yurtdışında katıldığı çeşitli oturumlarda, eğitim öğretim sorunları ve ÇOCUK GENÇLİK EDEBİYATI ile ilgili olarak elliyi aşkın bildiri sundu. İlkokul üçüncü sınıft a, öğretmeninin yazarlık yeteneğini saptamasıyla yazma bilinci edinmeye başladı. On beş yaşındayken, bir öyküsü, Afyon’da yerel bir gazetede (1950) yayınlandı. İlk kitabının basımı, 1963 yılında gerçekleşti. BAHÇIVANIN OĞLU adıyla okuyucuya sunulan bu kitabı, çocuklar için hazırlanmıştı. O zamandan bu yana (1963-2022) kesintisiz olarak, yeni baskılarla kuşaktan kuşağa hizmet veren 91 kitap yazdı. Bu eserler, 7-18 yaş arası, çocuk ve gençlik düzeyine göre hazırlanmış, öykü ve romanlarla gezi kitaplarından oluşmaktadır. Ayrıca yayınlanmış ya da yayına hazır, yirmiyi aşkın radyo ve televizyon oyunu vardır.

Yazar evlidir. Yükseköğrenimlerini tamamlayıp hayata atılmış iki oğlu ve 3 torunu vardır. Eserlerinin bir bölümü, çeşitli kurumlarca ödüllendirilmiştir. Bir bölümü de yabancı dillere çevrilmiştir.

Lisede edindiği Fransızca yanında ülkemizde ve İngiltere’de katıldığı dil kurslarında orta derecede İngilizce öğrenmiştir.